Yönetim Sistemleri
Sürekli gelişen teknolojiye paralel olarak, insanların yaşam tarzları, talepleri ve ihtiyaçları da aynı zamanda değişmektedir. Bu değişim insanın bulunduğu her yerde de etkisini göstermektedir; resmi Kurumlar, Hastaneler, Çalışma Ofisleri, Sanayiler, Dernekler, İmalathaneler v.b… sınırsız sayıdaki organizasyonlardan, Yönetim sistemlerini eski haliyle devam ettirmekte ısrar edenler işleyemez hale gelmiş, bir çoğu tarihe karışmıştır.
Şüphesiz ki, her organizasyonun kendine özgü yönetim sistemleri ve uygulama yöntemleri bulunmaktadır. Gelişen Dünyada, organizasyonların bir adım ileriye gitmesini bir yana bırakalım yerinde saymaları için bile bu değişime ayak uydurmaları ve mevcut sistemlerini de değişime göre revize etmeleri gerekmektedir.
ISO ( İnterrnational Standard for Organization) Mevcut gelişmeleri göz önünde bulundurarak hemen her organizasyonun kontrolü için Standartlar yayınlamaktadır. Genel nitelikteki tüm standartlar Dünya çapında bir çok ülke tarafından kabul görülmüş, Resmi Kurumlardan, kobilere kadar bir çok organizasyonlarda gerekli olanlar uygulamaya koyulmuştur.
En genel Yönetim Sistemleri Aşağıda gösterilmektedir :
- ISO 9001 2008 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
- ISO 22000 2005 GIDA GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ
- ISO 14001 2004 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ
- ISO 18001 2007 İŞÇİ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ
- ISO 27001 2013 BİLGİ GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ
- ISO 100002 MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ YÖNETİM SİSTEMİ
- ISO 50001 ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ
- ISO 3485 TIBBİ CİHAZLAR YÖNETİM SİSTEMİ
- ISO 16949 2009 OTOMOTİV KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
Yukarıda, en çok kabul görülen ve Ülkemizde yaygın bir şekilde kullanılan yönetim sistemleri gösterilmiştir. Her Standardın birbirinden farklı konular üzerinde durduğu görülse de birçok ortak noktaları bulunmaktadır. Belirtilen standartların tamamı ISO 9000 standardını temel almışlardır. Her bir standardın kendi iştigal konusuna göre önerileri kriterleri bulunmaktadır. Özellikle Belirtmekte fayda görüyorum, ISO Tarafından hazırlanan Yönetim Sistemleri standartlarından hiçbiri, organizasyonları tek tip haline getirme amacı gütmemektedir. Standartlardaki maddelerin tamamında varılması gereken sonuçtan bahsedilir. Sonuca ulaştıracak yöntemin nasıl olacağıyla ilgilenmez. Bu yöntemlerin belirlenmesi organizasyon yöneticilerine bağlıdır.
Esas mesele işletmenin ya da kurumun kendine özgü, iş yükü getirmeyen, işlerini kolaylaştıran sistemi getirmek ve geliştirmektir. Örnek olarak, ISO 9001 2008 K.Y.S. ele alacak olursak; Bu sistemdeki temel amaç organizasyonun tamamının yönetim tarafından izlenebilir hale getirilmesidir, hatta yönetimin kendi kendisini bile izlenebilir hale getirmesidir. Standardın temel amacına bakıldığı zaman, hangi organizasyon olursa olsun, yönetimin işine yarayacak ve organizasyonu ileriye taşıyacak bir sistem olarak görülmektedir. Fakat pratikte, bahsedilen amaca ulaşan ve sistemi uyguladığı için memnun olan yönetici sayısı çok düşüktür. Standardı Sistemlerine uygulayan yöneticilerin ekserisi Kalite Yönetim Sistemini, külfet, zaman kaybı, iş yükü… olarak görmektedir. Memnuniyetsizliğin altında yatan temel sebep, yönetim sistemi standartlarını ürün standartlarıyla karıştırılması, tek tip yönetim sistemi ile tek tip yöntem olarak algılanmasıdır. Yanlış algılama ve uygulamalar sonucu memnuniyetsizlik her geçen gün katlanarak büyümektedir.
Özellikle Konunun özüne vakıf olmayan ve işe sadece para kazancı olarak bakan kişilerce, herhangi bir organizasyona uygulanmış olan sistem yönteminin, bir sonraki organizasyona ezberci ve gelenekçi mantıkla uydurulmaya çalışılması sistemi gerçekten de külfetli hale getirmektedir. Gereksiz zaman kaybı, bir süre sonra maddi kayba dönüşmektedir. Öyle ki; organizasyonun standartlaşmasıyla para, zaman, iş yükü karına geçilmesi beklenirken tam tersi gelişmeler gözlemlenebilmektedir.
Her Organizasyonun Dünyadaki gelişmelere ayak uydurması için belirli standartlarda yönetilmesi kaçınılmaz bir gerçek olmuştur. Şüphesiz bu denli ciddi bir meselede organizasyonun geleceği için, uygulanması gereken standartların uygulanmadan önce doğru kişilerce iyi algılanması, organizasyonun A dan Z ye iyi tanımlanması ve organizasyona özgü yönetim sistemi geliştirilmesi gerekmektedir.