Endüstriyel Tasarım İtirazı

Endüstriyel Tasarım İtirazı

Bu yazımızda Endüstriyel Tasarım İtirazı ile ilgili örnek bir olay ve bu olaya bağlı kanun maddeleri ilişkilendirmesini yapacağız.

Bahsedeceğimiz senaryoda olay, kişi, kurum ve durumlar tamamiyle hayal ürünüdür.

Öncelikle, bazı tanımlamaları yeniden hatırlatmamızın faydası olacaktır.

Endüstriyel Tasarım Tescili Nedir?

Kısaca, bir ürünün, objenin görsel açıdan korunmasıdır. bu görsel korumanın ilk şartı, tasarımın, tasarımcı dışında başka kişilerce daha önceden dünyanın herhangi bir yerinde kullanılmaması gerekmektedir. Yani tasarımın YENİLİK İÇERMESİ şartı aranmaktadır . Endüstriyel tasarımlarda kapsam içine ve kapsam dışına giren konuların detayları, Sınai Mülkiyet Kanunu’nda detaylıca belirtilmiştir. bu konu ile ilgili daha sonradan detaylıca bahsedeceğiz.

Endüstriyel Tasarımın Yenilik Kriterleri Nelerdir ?

Durumu daha somut hale getirecek olursak, Tescilli veya piyasaya sürülmüş bir tasarımın üzerinde değişiklik yapılırsa koruma kapsamı dışında kalır mı ?

Halk arasında 7 Farklı detay gibi bir takım tanımlamalar yapılmaktadır. Esasında bazı durumlarda bu farklılıklar doğru gibi görünse de çok sağlıklı bir tanımlama değildir.

Endüstriyel Tasarımlarda, farklılık yaratan konu, Kanun yapıcı ve Uygulayıcıların da bakış açıları, TASARIMLARIN BİRBİRİNİ ANIMSATMASI dır. yani, tüketicinin karıştırma ihtimalidir.

Basitçe örnek verecek olursak, bir kanepe tasarımındaki , ayaklar üzerindeki değişiklik, kanepenin genel görünümünü farklılaştırıyorsa, kanepe boyut oranındaki ayakların rolü oransal olarak küçük olmasına rağmen, kanepede genel itibariyle farklı bir hava ve izlenim kattığından dolayı TASARIMDA YENİLİK olduğu kabul edilebilirken, Kanepelerdeki renk farklılıkları, boyut oranı açısından büyük olmasına rağmen Renk farklılıkları Kanepe Dizaynı üzerinde etki yaratmadığı için TASARIMIN YENİLİK İÇERMEDİĞİ anlamı çıkarılabilir.

ENDÜSTRİYEL TASARIMLARDA YENİLİK KAVRAMI

yenilik kavramı, göreceli bir durumdur. dolayısıyla marka tescili veya faydalı model/patent tescili gibi somut ve rijit kurallarla izlenebilmesi şekil alabilmesi doğası gereği mümkün değildir. Dolayısıyla her tasarım kendine özgün durum ve yorum ihtiva etmektedir.  Bu durumda, yenilik içermesi hususu, Ürün üzerindeki bileşkenler ve bu bileşkenler üzerinde değişiklik yapılması imkanı tanıyacak teknik özgürlük kıstas alınmaktadır. Sınai Mülkiyet Kanunu bu durumu şöyle anlatmıştır ; SMK 56 “(6) Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.”

Anlaşılacağı üzere, yenilik kıyaslaması için tasarımcının seçenek özgürlüğü önem arzetmektedir. buna kısaca örnek verecek olursak , Kadın gömlek tasarımı üzerindeki yenilik dikkate alınacağı zaman, bahsedilen ürünün gömlek olmasından mütevellit, tüm dünyada gömlek tanımlamasında, yakaları olan önden düğmelenen kısa veya uzun kollu üst giyim kıyafetidir. Dolayısıyla, tasarımcının gömlek üzerindeki değişiklik ve seçenek özgürlüğü daralmış durumdadır. bir başka tescilli gömlek tasarımı sahibi, gömlek üzerinde düğme, yaka veya kolların olmasından dolayı herhangi bir yaptırım veya hak sahipliği iddiasında bulunamaz.

yazımızın başında da söylediğimiz örnek olay üzerinde kritik yapacak olursak ,

X kişisi, Y kişisinin sosyal medya paylaşımlarında görmüş olduğu kıyafet tasarımının örneklerini toparlayarak üretime başlamış, ayrıca Türk Patent ve Marka Kurumu  nezdinde, Tasarım Tescili başvurusunda bulunarak Kıyafeti 2016 yılında tescil ettirmiştir. Y , durumdan haberdar olmadan ve kendine ait olan tasarımları herhangi bir koruma talebinde bulunmadan, üretimine devam etmiş ve 2018 yılında X in Y ye noter vasıtasıyla İHTARNAME si ile karşılaşmıştır. X, Y den Tasarım Tescil Belgeli ürünlerinin üretilmemesini, tüm hesaplardan kaldırılmasını aksi halde mahkemeye vereceğini NOTER İHTAR ‘ ı ile belirtmiş, aksi halde Tazminat Davası Açacağını ileri sürmüştür.

NOTER İHTARNAMESİ NEDİR ?

Noter İhtarnamesi, herhangi bir konuda karşı tarafa resmi kanallardan talep ve uyarıların gerçekleştirildiği, bu talep ve uyarıların tescillendiği sistem olarak tanımlanabilir.

Fikri Sınai Haklar Konusunda, hak sahibi olduğunu düşünen kişiler, Fikri Sınai Haklar Mahkemeleri veya Değişik İş Mahkemeleri kanalıyla problemlerin çözümünün zamansal ve maliyetsel açıdan uzun yüksek olduğu için, ilk etapta Hak Sahipliği İddiasını, NOTER İHTARNAMESİ vasıtasıyla belirtmeyi terci etmektedirler.

Endüstriyel Tasarım Tescil Belgesi olan X, Y den taleplerini sağlayabilecek mi ?

tabi ilk bakışta belge sahibi olanın hak sahibi olacağı ve bu durumdan menfaat elde edeceği gibi bir izlenim çıkabilir. fakat kanun, KÖTÜ NİYETLİ kişileri korumamaktadır.

Sınai Mülkiyet Kanunun da, esas hak sahipliğinin tanımlaması yapılırken, tasarımı ilk sergileyen, kamuya ilk sunan kişinin hak sahibi olduğu belirtilmektedir.

MADDE 71- (1) Tasarım başvurusu gerçek hak sahibi olmayan bir kişi tarafından yapılmış veya tasarım bu kişi adına tescil edilmişse veya tescilsiz tasarım gerçek hak sahibi olmayan bir kişi tarafından kamuya sunulmuşsa, gerçek hak sahibi olduğunu iddia eden kişi, tasarım hakkından doğan diğer hak ve talepleri saklı kalmak kaydıyla, tasarım sahipliğinin kendisine devredilmesini veya tasarım sahibi olarak tanınmayı mahkemeden talep edebilir.

Görüleceği üzere, Y nin X ten daha önce tasarımları yayımlaması, Y nin esas hak sahibi olduğu ve X in kötü niyetli olduğuna dair büyük delillerden biridir. tabi bu deliller tek başına yeterli olmayacaktır. destekleyici unsurlar, Kesilmiş faturalar, kataloglar, şahitler v.b… destek unsurları Mahkeme nezdinde Y nin haklılık payını yüksek oranda ortaya çıkaracaktır.

Y ‘ yi koruyan kanun Maddesi, SMK 57(1) ile de sınırlı değildir. Yine Aynı Kanun, TESCİLSİZ TASARIM olarak da Y yi hak sahibi olarak koruyacaktır. bilindiği üzere ;

  • MADDE 55- (4) Tasarım; bu Kanun hükümleri uyarınca tescil edilmiş olması hâlinde tescilli tasarım,
    ilk kez Türkiye’de kamuya sunulmuş olması hâlinde ise tescilsiz tasarım olarak korunur.
  • b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir.
  • b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce,
  • MADDE 59 (2) Tescilsiz tasarım, sahibine birinci fıkrada belirtilen fiilleri engelleme hakkını sadece
    korunan tasarımın aynısının veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerinin
    kopyalanarak alınması hâlinde verir. Korunan tasarımın kendi tasarımından önce kamuya
    sunulduğunu makul yollarla bilmesi mümkün olmayan bir tasarımcı tarafından bağımsız olarak
    yapılan tasarımın koruma kapsamındaki tasarımdan kopyalanmış olduğu kabul edilmez.
  • MADDE 69- (2) Tescilsiz tasarımların koruma süresi, koruma talep edilen tasarımın kamuya ilk
    sunulduğu tarihten itibaren üç yıldır.
  • MADDE 71- (1) Tasarım başvurusu gerçek hak sahibi olmayan bir kişi tarafından
    yapılmış veya tasarım bu kişi adına tescil edilmişse veya tescilsiz tasarım gerçek hak sahibi
    olmayan bir kişi tarafından kamuya sunulmuşsa, gerçek hak sahibi olduğunu iddia eden kişi,
    tasarım hakkından doğan diğer hak ve talepleri saklı kalmak kaydıyla, tasarım sahipliğinin
    kendisine devredilmesini veya tasarım sahibi olarak tanınmayı mahkemeden talep edebilir.
  • (3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen talepler, tescilli tasarımın yayımlandığı tarihten
    veya tescilsiz tasarımın kamuya sunulduğu tarihten itibaren üç yıl içinde ileri sürülmemesi
    hâlinde düşer. Ancak gerçek hak sahibi olmayan kişinin kötü niyetli olması hâlinde hak düşürücü
    süre uygulanmaz.
  • MADDE 78- (5) Tescilsiz tasarımlarda hükümsüzlük davası, hak sahibi olduğunu iddia eden kişiye
    karşı açılır.

Yukarıda’ da görüleceği üzere, Kötü Niyetli Kişilerin kısa vadede kar etmiş olduğu görülse de Kanun Koyucunun esas hak sahibini tespit etme ve haklarını koruma hususundaki hassasiyeti net şekilde görülecektir.

Peki son durum Ne olacaktır ?

Tasarım Tescil Belgesi sahibi olan X in Belge İptali, esas tasarımcı olan Y nin Tescil Belgesi Hakkı tesis edileceği kanaatindeyiz.

Add a Comment

Your email address will not be published.

Bize Whatsapp ile Ulaşın